اصول کاربردی در پژٰوهش

اصول کاربردی در پژوهش
(پروپوزال – پایان‌نامه – سمینار – مقاله – رزومه)

پیشگفتار

ز هر دانشی چون سخن بشنوی                                                                               از آموختن یـک زمان نغنوی

پس از سال‌ها مطالعه، تحقیق و تدریس، این توفیق به یاری خداوند متعال فراهم گردید که کتاب حاضر به رشته تحریر درآید. پیشرفت‌های گسترده در زمینه علوم مختلف نیازمند آشنایی با روش تحقیق است. گام نخست برای انجام هر تحقیق و پژوهش، نوشتن یک پروپوزال جامع و مناسب می‌باشد. پس از آن پایان‌نامه یا طرح پژوهشی انجام شده و نتیجه آن در قالب یک مقاله ارائه می‌گردد. این کتاب به عنوان راهنماي (دستورالعمل) تهيه و نگارش پروپوزال، پایان‌نامه، مقاله، رزومه و ارائه سمینار در دوره‌هاي تحصيلات تكميلي (کارشناسی ارشد و دکتری) فراهم شده است. همچنین تلاش شده است که با آوردن نکات و ترفندهای آموزشی در زمینه نرم‌افزارهای کاربردی، خواننده با این ضوابط نیز آشنا گردد.

در فصل اول این کتاب، اصول نگارش پروپوزال و پایان‌نامه به طور کامل مطرح شده است. از آن‌جایی که پروپوزال بخشی از پایان‌نامه بوده و در درس سمینار ارائه می‌گردد؛ لذا در فصل دوم این کتاب، سمینار و نحوه ارائه آن نیز مطرح شده است. در فصل سوم، روش کاربردی مقاله‌نویسی ارائه شده است. همچنین جهت سهولت دسترسی مخاطب، واژه‌ها و الگوهای مفید انگلیسی برای مقاله‌نویسی، در انتهای فصل سوم کتاب آورده شده است. در فصل چهارم نحوه رزومه‌نویسی آموزش داده شده است.

مؤلفین امیدوارند مطالب این کتاب بتواند مجموعه مناسبی را فرا راه اساتید، دانشجویان و نیز مهندسان و متخصصان محترم صنعت قرار دهد. لازم است از انتشارات نگار به مدیریت جناب آقای جنت تشـکر و قدردانـی به عمل آوریـم. همچنین از زحمات هـمکاران ارجمـند جناب آقایان مهندس مهدی طیفوری، محمد عزیزی مریکی، استاد پیمان رضا آبادی و تمام عزیزانی که در آماده‌سازی این کتاب یار و همراه ما بوده‌اند قدردانی به عمل می‌آوریم. امید است خوانندگان محترم با ارائه نظرها و پیشنهاد‌های ارزشمند خود، ما را در بهبود کیفیت و رفع نواقص در چاپ‌های بعدی، یاری رسانند.

 1-1- پروپوزال چیست؟

پروپوزال در لغت به معنای پیشنهاد است. پروپوزال (طرح تحقيق، طرح پژوهشی یا پیشنهادیه پژوهش) یک پیش‌نویس و مهم‌ترین بخش يك كار تحقيقاتي بر اساس فرضیات علمی و استنتاج‌های تحقیقاتی است که در آن با بررسی سوابق فعالیت‌ها و مطالعات پیشین، نتایج احتمالی حاصله از انجام پایان‌نامه یا پروژه تحقیقاتی مطرح می‌شود. یک کار تحقیقاتی می‌تواند پایان‌نامه دانشجویی یا طرح پژوهشی وسیع در سطح یک منطقه یا کشور باشد. پروپوزال، اصل تحقيق نيست، بلكه طرح اوليه و طرح پيشنهادي تحقيق است که قبل از شروع یک کار تحقیقاتی آماده می‌شود به گونه‌ای که شمای کلی آن کار تحقیقاتی قبل از انجام به خوبی قابل تصور باشد.

پروپوزال، نقشه و ساختار پژوهش براي دستيابي به پاسخ پرسش‌هاي پژوهش است. یک پروپوزال همانند نقشه و ماکت یک ساختمان است که پیش از آغاز ساخت آن طراحی شده تا بهترین زوایای ممکن از اجرای عملیات ساخت را در اختیار مهندسین قرار دهد. به این ترتیب یک مهندس ساختمان با نگاه به این ماکت می‌تواند ساختمان را در ذهن خود مجسم کند. پژوهشگري كه قصد تحقيق یا انجام پایان‌نامه دارد، ابتدا بايد براي پژوهش مورد نظر خود پروپوزال بنويسد که این پروپوزال در واقع نقشه انجام آن تحقيق و راهنماي پژوهشگر براي عملياتي كردن و اجراي آن است.

هر چند فرآيند تهيه يك پروپوزال به راحتي و در مدت‌زماني كوتاه انجام مي‌شود ولي بايد توجه داشت كه پروپوزال در واقع پيشنهاده تحقيق بوده و مانند طرح اولیه یک ساختمان است و اگر با دقت طراحي گردد پژوهشگر در انجام مراحل بعدي با مشكلاتي از جمله سردرگمي و ابهام روبرو نخواهد شد. به عبارت ديگر، اگر دانشجویي پروپوزال خود را دقيق و كامل تهيه كرده باشد نیمی از مسیر انجام رساله يا پايان‌نامه خود را طی كرده است.